Czy możemy wyobrazić sobie miasta bez korków ulicznych, sterowane przy pomocy systemów informatycznych, dobrze zaprojektowane, ekologiczne i samowystarczalne? Oczywiście, że tak. W dobie wysoko rozwiniętych, zaawansowanych rozwiązań technologicznych wiele aglomeracji dąży do tego – wydawać by się mogło – nieco utopijnego modelu, co więcej, wielu ośrodkom miejskim udaje się go z powodzeniem realizować poprzez wprowadzanie w życie założeń idei Smart City (tzw inteligentnego miasta).
W dzisiejszych czasach tempo życia w miejskich aglomeracjach ulega znacznemu przyspieszeniu. Na każdym kroku towarzyszą nam nowoczesne technologie. Wobec nieustającego wzrostu liczby mieszkańców miast oraz ciągłego rozwoju, obszary zurbanizowane, jako ośrodki życia gospodarczego, kulturalnego, a także społecznego, dostosowują się do potrzeb ludności oraz wymagań współczesnego świata. Tak narodziła się koncepcja inteligentnych miast - Smart Cities. Zakłada ona zarządzanie ośrodkami miejskimi oraz wszelkimi zjawiskami w nich zachodzącymi w sposób ekologiczny, praktyczny i innowacyjny, dlatego aglomeracje wdrażające strategię „smart” nazywane są miastami przyszłości.
Efektywne zarządzanie i innowacyjne rozwiązania
Mieszkańcy miast stanowią ponad połowę światowej populacji. Aglomeracje dynamicznie rozwijają się, rozrastają, stają się przeludnione, dlatego też ważną kwestią wydaje się dbanie o jak najbardziej efektywne funkcjonowanie miast oraz maksymalne wykorzystywanie ich potencjału. Osiąga się to poprzez wprowadzanie do sfery użytku publicznego postępowych rozwiązań technologicznych. Współczesne Smart Cities umożliwiają interakcję na linii mieszkańcy – miasto. Jednak to społeczeństwo pozostaje w centrum uwagi. Zadaniem miasta i jego administracji jest natomiast rozpoznawanie potrzeb obywateli oraz ich kompleksowe zaspokajanie, a jednocześnie dbałość o każdą dziedzinę, a więc, między innymi: transport, bezpieczeństwo, gospodarowanie energią, ekologię, infrastrukturę, budownictwo, usługi czy administrację. W inteligentnych miastach przyszłości we wszystkie te obszary wkracza nowoczesność w postaci technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, automatycznych i pomiarowych, wykorzystywanych jako systemy pozyskujące, gromadzące i analizujące dane, zdolne do przewidywania problemów, zagrożeń, powiadamiania o niebezpieczeństwie czy koordynowania miejskich zasobów. Wszelkie te działania mają na celu zadbać o jak najwyższą jakość życia w mieście.
Czy można określić IQ miasta?
Jak się okazuje, nie tylko człowiek posiada inteligencję. Naukowcy opracowali bowiem metodę, na podstawie której możliwe jest określenie poziomu IQ miasta. Tego typu projekt prowadzi od 2007 roku zespół badawczy, złożony z pracowników naukowych trzech europejskich uczelni: Politechniki w Delft, Politechniki Wiedeńskiej oraz Uniwersytetu w Lublanie. Naukowcy przyglądają się, w jakim stopniu miasta wprowadzają w życie inteligentne rozwiązania, a więc jak bardzo „smart” są gospodarka, populacja, zarządzanie, mobilność, środowisko naturalne oraz warunki życia w danym ośrodku. Najwyżej w rankingu inteligentnych miast plasują się aglomeracje krajów skandynawskich oraz rejonu Beneluksu.
Energetyka i ekologia
Zarówno administrujący miastem, jak i mieszkańcy, są obecnie bardziej świadomi w kwestii racjonalnego korzystania z zasobów energetycznych, zwiększenia ich efektowności oraz konieczności zredukowania emisji gazów cieplarnianych. Ekologia w nowoczesnych społeczeństwach jest dzisiaj priorytetem, dlatego wiele miast podejmuje działania, mające na celu dbałość o środowisko naturalne. Przykładowo, w Danii powstało najbardziej energooszczędne miasto w Europie – Stenlose South, gdzie wszystkie budynki, a więc lokale mieszkalne, usługowe i socjalne zostały wybudowane w technologii domu pasywnego, dzięki czemu ilość energii niezbędnej do ogrzewania zostaje obniżona do minimum. Innym, wymownym przykładem jest Masdar – w pełni ekologiczne oraz samowystarczalne energetycznie miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, które używa wyłącznie odnawialnych źródeł energii. Produkcja dwutlenku węgla jest tutaj praktycznie zerowa. Postępowe działania na rzecz ekologii wdrożyło również San Francisco. Miasto do ponownego przetworzenia wykorzystuje niemal 75% produkowanych odpadów. Ponadto, wiele aglomeracji (np. Berlin) wyznaczyło w centrum miast strefy ekologiczne, po których można poruszać się autem wyłącznie za opłatą.
Transport i komunikacja
W każdym mieście jedną z kluczowych spraw logistycznych jest kwestia transportu i komunikacji. Wraz z liczbą mieszkańców, wzrasta liczba samochodów, przez co wiele aglomeracji boryka się z kłopotem zakorkowanych, nieprzejezdnych ulic. Wobec tego, ośrodki miejskie stale poszukują rozwiązań, które zniwelują ten problem. Korki uliczne nie dotyczą Amsterdamu nazywanego miastem rowerów, gdzie stawia się na transport ekologiczny. Na drogach stolicy Holandii przeważają cykliści, a infrastruktura rowerowa jest naprawdę imponująca. Z kolei San Francisco może poszczycić się doskonale zorganizowaną siecią transportu publicznego. Dzięki zastosowaniu systemów informatycznych, pasażerowie są dokładnie informowani o czasie pozostałym do przybycia autobusu, na który oczekują w nowatorsko zaprojektowanych, zabudowanych, owalnych przystankach.
Bezpieczeństwo
Jedną z bolączek współczesnej cywilizacji jest strach przed zagrożeniami – nie tylko ze strony natury, ale także tymi, za które odpowiedzialni są ludzie. Dbałość o bezpieczeństwo jawi się zatem obecnie jako kwestia najwyższej wagi. Tak też postrzegają to zagadnienie władze Rio de Janeiro – miasta słynącego z ogromnej przestępczości. Powstało tu największe na świecie Miejskie Centrum Operacyjne, którego zadaniem jest stała obserwacja metropolii oraz, w razie konieczności, podejmowanie działań.
Polskie Smart Cities
Polskie ośrodki pozostają niestety daleko w tyle rankingów inteligentnych miast. Jednak, także w Polsce w życie zostało wcielonych wiele postępowych rozwiązań na wzór wprowadzonych w najprężniej funkcjonujących ośrodkach. Przykładem są chociażby sygnalizacja uliczna, która wskazuje czas pozostały do zmiany światła oraz Zintegrowany System Zarządzania Ruchem w Poznaniu czy też inteligentny system informacji parkingowej działający w Łodzi. Miasta wdrażające założenia idei Smart City, rozwijają się, a jednocześnie stają się atrakcyjnym miejscem do życia, odpoczynku, prowadzenia biznesu. Przyciągają zatem przedsiębiorców oraz inwestorów, co wpływa na ich dalsze dobre prosperowanie. Ponadto, realizacja strategii Mądrzejszego Świata wpływa nie tylko na daną aglomerację, ale także na ogół społeczeństwa oraz środowisko całej planety.