Przy dekorowaniu naszych pomieszczeń duże znaczenie mają rośliny. Ich dobroczynny wpływ znany jest nam od pokoleń. Oryginalnie zaaranżowane będą efektownym elementem wystroju wnętrz. Coraz modniejsze stają się niewielkie sukulenty zwane żywymi kamykami, kwitnącymi kamieniami lub kamieniami szczęścia. Lithopsy nie dość, że przypominają kamienie, to jeszcze kwitną bardzo dekoracyjnie. Nie są roślinami wymagającymi. Ich uprawa jest bardzo prosta i z tego powodu zyskały duże grono wielbicieli.
Odkrywcą tej niepozornej rośliny był William John Burchell, angielski podróżnik, przyrodnik oraz artysta. W 1811r. podczas podróży po południowej Afryce na obszarze dzisiejszej RPA jego uwagę zwrócił oryginalny kamień. Przy próbie podniesienia zorientował się, że ma do czynienia z rośliną. Dopiero ok 100 lat później Nicholas Edward Brown utworzył rodzaj Lithops, co oznacza z greckiego lithos - kamień i opsis - wyglądać.
Żywe kamienie należą do rodziny przypołudnikowatych (Aizoaceae). Wykształciły w sobie umiejętność magazynowania wody, dzięki temu mogą przetrwać nawet bardzo długie okresy suszy. Ich naturalne środowisko w obszarze pomiędzy Windhoek w Namibii a Pretorią i Kapsztadem w RPA to głównie piaszczyste i żwirowe pustynie. Najczęściej spotykane są w szczelinach skalnych oraz wszelkich podłożach żwirowych lub na zboczach. Rośliny otrzymują niewielkie ilości wody i tak naprawdę tym, co ułatwia im przeżycie jest rosa i mgła.
Opis
Lithops obejmuje kilkadziesiąt gatunków bardzo podobnych w budowie. Rośliny o niewielkich rozmiarach składają się z pary grubych, mięsistych liści. Początkowo jest to jedna para, z biegiem czasu ze szczeliny prostopadle wyrasta druga. Niestety proces ten powoduje zamieranie starszych liści, ponieważ młode okazy wykorzystują soki do rozwoju. Jest to zjawisko, które może zachodzić corocznie. Maksymalnie rośliny te mogą osiągnąć zaledwie kilka centymetrów wysokości. W okresie od lata do jesieni liście otwierają się, by móc odsłonić prawdziwe piękno, jakim jest promienisty kwiat. Jest on często większy niż para liści. Kwiaty mogą występować w kolorze białym i żółtym, do złudzenia przypominają stokrotki. U Lithopsów kwitnących w kolorze białym szczelina pomiędzy liśćmi jest niewielka, z kolei u Lithopsów o żółtej barwie kwiatów szczelina ta jest znacznie większa.
Lithopsy kwitnące na żółto to m.in.:
Lithops aucampiae
Lithops bromfieldii
Lithops lesliei
Lithops Helmutti
Lithops divergens
Lithops francisii
Lithops fulviceps
Lithops gesinae
Lithopsy kwitnące na biało to m.in.:
Lithops bella
Lithops marmorata
Lithops salicola
Lithops Karasmontana
Lithops optica
Uprawa
Żywe kamienie nie są trudne w uprawie. Dla prawidłowego rozwoju wymagają słońca i ciepła. Równie ważny jest dostęp świeżego powietrza. W warunkach domowych powinniśmy zapewnić im dobrze przepuszczalne podłoże, bogate w żwir i piasek. Idealnym rozwiązaniem może być podłoże do kaktusów, jeśli dodamy do niego odrobinę piasku. Dodatkowym elementem wpływającym zarówno na ochronę szyjki korzeniowej, jak i efektywność naszych kolekcji jest wysypanie doniczek ozdobnymi kamyczkami. Zabiegiem gwarantującym doskonały rozwój jest także przesadzanie roślin. Najlepiej w okresie wiosennym lub jesiennym tuż przed spoczynkiem roślin, przy użyciu podłoża piaszczystego bez dodatków nawozów. Ziemia bogata w składniki pokarmowe może doprowadzić do zbyt intensywnego wzrostu, czego konsekwencją będzie pękanie liści oraz liczne choroby grzybowe. Młode okazy możemy przesadzać nawet do 3 razy w ciągu roku, zapewniając im tym samym warunki do prawidłowego rozrostu korzeni. Starsze rośliny przesadzamy, gdy mają już za mało miejsca w donicy podstawowej. Jeśli zastanawiamy się, przy którym oknie postawić naszą kolekcję, zdecydujmy się na wystawę południową, zapewniając im dostateczną ilość słońca. Niekorzystna będzie wystawa północna, uprawa będzie tu niemożliwa.
Podlewanie
W przypadku żywych kamieni najważniejszym zabiegiem jest podlewanie. Istotne jest umiarkowane i regularne podlewanie za wyjątkiem miesięcy, kiedy roślina jest w okresie spoczynku, tj. od grudnia do kwietnia, wtedy roślin nie podlewamy. Najlepiej wykorzystywać wodę deszczową lub z innych naturalnych zbiorników. Lithopsy należy podlewać raz na 2 tygodnie. Pomiędzy jednym zabiegiem a drugim dobrze jest doprowadzać do przesuszania podłoża. Najlepiej rośliny podlewać małymi dawkami, które możemy stopniowo zwiększać.
Jeśli chcemy powiększyć naszą kolekcję, możemy rozmnożyć rośliny. Lithopsy najłatwiej rozmnażać z nasion. Nasiona wysiewamy rzadko, w dużych odstępach, tak by pikowanie przeprowadzić dopiero po kilkunastu miesiącach. Najlepiej nasiona wysiewać od marca do czerwca. Dodatkowo można je przykryć cienką warstwą piasku.
Choroby i szkodniki
Jak większość roślin także Lithopsy atakowane są przez różne choroby i szkodniki. Najgroźniejszymi są myszy i ślimaki, wobec których są one bezbronne. Ślimaki powinniśmy zdejmować z roślin, a na myszy najlepiej stosować pułapki. Szkodniki Lithopsów to także wszelkie szkodniki typowe dla sukulentów, takie jak: nicienie, przędziorki, wełnowce, tarczniki i ziemiórki. W tym przypadku powinniśmy zastosować odpowiednie preparaty owadobójcze. W wyniku nadmiernego podlewania oraz dużej wilgotności powietrza mogą pojawić się choroby pochodzenia grzybowego. Z kolei choroby fizjologiczne są powodowane dużym nawożeniem azotowym lub niedostateczną ilością światła. Następstwem jest zbyt wybujały wzrost roślin, tzw. wybieganie.
Lithopsy to bardzo ciekawe rośliny. Hodować je może każdy. Przemawiają za nimi nie tylko walory estetyczne, ale także fakt, że doskonale znoszą trudne warunki, tj. brak wody. Bogactwo form i barw oraz ich dekoracyjność powodują, że miłośników żywych kamieni wciąż przybywa. Powstają coraz barwniejsze i ciekawsze kompozycje, które wprowadzają niezwykłą atmosferę i klimat. Pamiętajmy, że nawet najmniejsza ilość zieleni w naszym domu nastroi nas pozytywnie do życia, a także wywoła odczucia harmonii i piękna.