Wśród systemów kanalizacyjnych wyróżniamy ich trzy rodzaje: grawitacyjny, ciśnieniowy i podciśnieniowy. Kanalizacje podciśnieniowe i ciśnieniowe rozwijają się od lat siedemdziesiątych XX wieku. Swoje działanie zawdzięczają różnicy ciśnień. Zastosowanie odpowiednich pomp (nadciśnieniowych lub próżniowych) zapewnia prawidłową pracę kanalizacji. Te niekonwencjonalne systemy kanalizacyjne stosuje się w określonych przypadkach, wszędzie tam, gdzie kanalizacja grawitacyjna nie będzie pracowała poprawnie.
Systemy kanalizacyjne, niezależnie od rodzaju, mają elementy wspólne, które są ze sobą ściśle powiązane. Wewnętrzne instalacje kanalizacji charakteryzują się tym, że sytuuje się je w budynkach i ich otoczeniu. Są one połączone z siecią zewnętrzną, zlokalizowaną na terenach zurbanizowanych, za pomocą przykanalików. W skład systemu kanalizacyjnego wchodzą ponadto pompownie i przewody przesyłowe, oczyszczalnie ścieków oraz przewody kierujące ścieki z oczyszczalni do odbiornika.
Dla systemów kanalizacji podciśnieniowej istnieje norma regulująca zasady montażu, jak również samo projektowanie wewnętrznych systemów kanalizacji podciśnieniowej (PN-EN 12109 z 2003 r. "Wewnętrzne systemy kanalizacji podciśnieniowej").
Zasada działania ma na celu jak najłatwiejsze odprowadzenie ścieków bytowo-gospodarczych. Kolejne etapy przepływu ścieków:
1. Odpływ ścieków z budynku. Za pośrednictwem tradycyjnego systemu kanalizacji grawitacyjnej ścieki wpływają do studzienki z zaworem opróżniającym.
2. Transport przewodami próżniowymi. Ze studzienki z zaworem ścieki transportowane są do zbiorników stacji próżniowej znajdującej się w budynku głównej stacji próżniowej.
3. Przetłaczanie pompami. Głowna stacja próżniowa przetłacza pompami ścieki do najbliższego kanału grawitacyjnego lub do oczyszczalni ścieków.
W systemie kanalizacji podciśnieniowej wyróżnić możemy cztery główne elementy:
• automatyczne zawory opróżniające;
• toalety podciśnieniowe;
• sieć przewodów;
• stacja podciśnieniowa.
Niekonwencjonalne systemy kanalizacyjne stosuje się najczęściej do odprowadzania jednego z rodzajów ścieków komunalnych: ścieków bytowo-gospodarczych. By moc zastosować instalacje podciśnieniowe, a również nadciśnieniowe, należy rozważyć kilka sytuacji i wyciągnąć konkluzję czy rzeczywiście wymagane jest instalacja tego typu kanalizacji. Przede wszystkim możliwość użycia takiej metody odprowadzania ścieków zależy od naturalnych właściwości terenu: spadki umożliwiają prowadzenie przewodów kanalizacji grawitacyjnej. Wysoki poziom wód gruntowych czy specjalne wymogi ochrony środowiska umożliwiają zastosowanie grawitacji podciśnieniowej lub nadciśnieniowej. Podobnie jest w przypadku tych budynków, z których ścieki odprowadzane są okresowo.
Sieć przewodów występująca w instalacji podciśnieniowej systemu centralnego nieustannie znajduje się pod ciśnieniem niższym od atmosferycznego. Jest ono wytwarzane przez stację podciśnieniową, która jest zazwyczaj montowana wraz z pompą. Wszelkie przybory sanitarne (umywalki, miski ustępowe etc.) są oddzielone od podciśnienia poprzez automatyczne zawory opróżniające (zawory ewakuacyjne). Podczas otwarcia zaworów występuje różnica ciśnień, dzięki której ścieki są wysysane z przyborów i kierowane do zbiornika pośredniego w stacji podciśnieniowej. Stopniowo ciśnienia wyrównują się, a gdy całkowicie się ujednolicą, wówczas zawór ewakuacyjny zostaje zamknięty, a do elementów sanitarnych doprowadzana jest świeża woda.
Porównanie systemu tradycyjnego i podciśnieniowego jasno pokazuje, że względy ekonomiczne również nie są obojętne. Tabela ilustruje na przykładzie różnice między systemem grawitacyjnym a podciśnieniowym.
System kanalizacji podciśnieniowej w budynkach możemy podzielić na trzy następujące grupy: systemy pojedyncze, podwójne i łączone.
W systemie pojedynczej kanalizacji podciśnieniowej występuje tylko jedna stacja podciśnieniowa, gdzie przewody odpływowe z sanitariatów przewidziane zostały pod stropem kondygnacji. W przypadku tego rodzaju instalacji podciśnieniowej powietrze jest zasysane wraz ze ściekami i odprowadzane z wytwornicy podciśnienia przez osobną rurę wywiewną.
System podwójnej kanalizacji podciśnieniowej stosuje się najczęściej w rozległych budynkach lub gdy w budynku istnieje konieczność rozdzielenia ścieków bytowo-gospodarczych na ścieki szare i czarne.