Czy możliwe jest stworzenie unikalnego dzieła sztuki będącego stylową dekoracją wnętrza z tak trywialnych przedmiotów, jak wazon, doniczka, pudełko, ramka na zdjęcie, szkatułka czy komoda? Osoby, które chociaż raz zetknęły się z decoupage’m z pewnością potwierdzą, że to zadanie zupełnie realne, a co więcej, możliwe do wykonania w domowych warunkach przy stosunkowo niewielkich nakładach pracy i kosztów, natomiast efekty, jakie daje zastosowanie tej techniki zdobniczej, mogą śmiało konkurować z designerskimi dodatkami.
Miłośników samodzielnego przygotowywania unikalnych domowych ozdób nie brakuje. Do najpopularniejszych metod zdobniczych należą: malowanie, kalkomania, aplikacja, sztukateria, a także grawerowanie. W ostatnich latach prawdziwy renesans przeżywa decoupage – technika dekorowania przedmiotów codziennego użytku za pomocą naklejania na przygotowaną wcześniej powierzchnię rozmaitych ornamentów, najczęściej papierowych oraz pokrywania wzoru warstwą lakieru tak, aby motyw sprawiał wrażenie ręcznie malowanego.
Od dekoracji do sztuki
Nazwa decoupage pochodzi od francuskiego słowa „decouper” i oznacza „wycinanie”, jednak za kolebkę tej dziedziny sztuki użytkowej uznaje się Syberię, gdzie wśród zamieszkujących te tereny plemion powszechne było zdobienie miejsc pochowku swoich przodków poprzez naklejanie na grobowce ozdobnych elementów. Ten rodzaj rękodzieła znany był już tysiące lat temu również w kulturze Dalekiego Wschodu. Chińczycy do dekorowania okien, lampionów czy szkatułek i skrzyń stosowali bowiem kolorowe papierowe wycinanki. W Europie decoupage pojawił się dosyć późno, bo dopiero w XVII wieku, kiedy to weneccy rzemieślnicy zainspirowani produktami sprowadzonymi z Chin przez handlarzy zaczęli ozdabiać tą techniką meble oraz przedmioty wykorzystywane w gospodarstwach domowych. Jednak dopiero w dobie oświecenia w Anglii i Francji właściwie doceniono urok, a także możliwości dekoracyjne, jakie zapewnia metoda naklejania ornamentów na dowolne powierzchnie. Decoupage podbił wówczas europejskie salony, urastając do rangi sztuki. Jego znaczenie w dziedzinie ówczesnej aranżacji wnętrz było na tyle istotne, że artyści posługujący się tą techniką nie wahali się nawet zniszczyć dzieł najznamienitszych twórców po to, by zaskoczyć efektem i podnieść wagę swojego produktu.
Hobby dla każdego
Obecnie decoupage jest przede wszystkim sposobem na ciekawe i efektywne spędzenie wolnego czasu w domu. Dla wielu, tego rodzaju dekorowanie stało się pasją. To niezwykle odprężające hobby, pozwalające odmienić wystrój naszego mieszkania, a także podarować drugie życie rozmaitym przedmiotom i akcesoriom, które z niepozornych, banalnych bibelotów mogą zamienić się w kunsztowne, oryginalne dekoracje. Decoupage wbrew pozorom nie jest zajęciem wyłącznie dla osób cierpliwych. Przygotowanie pojedynczego przedmiotu nie wymaga od nas konieczności poświęcania zbyt dużej ilości czasu, zwłaszcza kiedy nabierzemy już wprawy. Ponadto niewielki stopień trudności sprawia, że każdy może stać się mistrzem decoupage’u i stworzyć ozdoby, które przez lata będą nam służyć, cieszyć oko i napawać dumą.
Niezbędne materiały
Do decoupage’u potrzebujemy przede wszystkim przedmiotu o specjalnie spreparowanej powierzchni, na którym będziemy mogli umieszczać wybrane przez nas wzory. Odpowiednia do tego celu będzie praktycznie każda powierzchnia. Sprawdzi się zarówno drewno, jak i metal, szkło, ceramika, plastik, papier, tektura czy nawet tkanina.
Najpowszechniejszym materiałem, jaki znajduje zastosowanie w tradycyjnym decoupege’u jest papier, chociaż początkowo używano do tego celu wyłącznie tkanin. Obecnie, w dziedzinie „decoupage’owych surowców” prym wiodą serwetki. Niezwykle cienki, niemal przezroczysty papier, z jakiego są wykonane, po pokryciu lakierem niemal zupełnie stapia się z powierzchnią dekorowanych akcesoriów, co pozwala uzyskać zachwycający rezultat. Wówczas, naklejony przez nas ornament sprawia wrażenie namalowanego. Podobny efekt uzyskamy, jeśli posłużymy się wycinkami z gazet drukowanych na miękkim papierze.
Do wykonania dodatków zdobionych techniką naklejania możemy wykorzystać zgromadzone w domu materiały bądź zaopatrzyć się w specjalny, dekoracyjny, wzorzysty papier dedykowany do decoupage’u. Poza tym, potrzebować będziemy lakieru oraz uniwersalnego kleju, najlepiej takiego, który po wyschnięciu staje się przezroczysty. Wówczas można zastosować go także do lakierowania. Przyda nam się również farba akrylowa. Używamy jej do malowania powierzchni odnawianego przedmiotu przed naklejeniem motywów dekoracyjnych.
Decoupage krok po kroku
Zanim przystąpimy do ozdabiania danego przedmiotu, musimy odpowiednio przygotować jego powierzchnię. W przypadku akcesoriów wykonanych z gliny czy surowego drewna, będzie konieczne naniesienie kilku warstw farby, ponieważ materiały porowate podczas pierwszego malowania wchłaniają emalię. Natomiast gładkie, śliskie powierzchnie, typu plastik czy szkło powinniśmy lekko zmatowić przy pomocy specjalnej gąbki bądź papieru ściernego, a także odtłuścić (chociażby przemywając przedmiot płynem do naczyń). Rzeczy malowane lub lakierowane musimy natomiast oczyścić z wierzchniej warstwy.
Po przygotowaniu powierzchni możemy pomalować ją dowolnie wybranym kolorem farby akrylowej, która szybko wysycha, jest bezwonna i wodorozcieńczalna. Czasem będziemy musieli wcześniej nanieść podkład. Kiedy dekorowany bibelot będzie oczekiwał na wyschnięcie, możemy zająć się przygotowywaniem ornamentów do późniejszego naklejenia. Wybieramy dowolny wzór, najlepiej na serwetce bądź cienkim papierze (do powierzchni pomalowanych na ciemne barwy lepszy będzie grubszy papier, na przykład prezentowy, przez który nie będzie przebijało się tło) i dokładnie wycinamy. Niezbędne okażą się małe, poręczne nożyczki, które umożliwią wycięcie bardzo drobnych motywów. Jeżeli jednak jakieś szczegóły mają na tyle niewielkie rozmiary, że trudno je precyzyjnie odseparować, możemy odciąć dany detal i domalować go na dekorowanej powierzchni. Inną techniką jest ręczne wydzieranie wzorów. Tak przygotowana ozdoba łatwiej wkomponuje się w powierzchnię odnawianego przedmiotu. W przypadku obrazków na serwetkach, należy oddzielić jej wierzchnią, zadrukowaną warstwę od pozostałych i tylko tej użyć do oklejania akcesoriów.