Chociaż wiosna jest piękną porą roku, wielu osobom posiadającym domy położone na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych kojarzy się przede wszystkim z problemami z dojazdem do posesji. Wszystko za sprawą roztopów oraz dużej ilości opadów atmosferycznych, które szybko przemieniają polne drogi w błotniste, nieprzejezdne trasy, w jakich łatwo ugrzęznąć i uszkodzić samochód. Niejednokrotnie to właśnie wiosną podejmujemy decyzję, by w końcu utwardzić drogę prowadzącą na działkę. W jaki sposób zrobić to skutecznie i zgodnie z prawem?
Wydawałoby się, że nie ma nic prostszego, niż utwardzić drogę dojazdową – wystarczy wysypać nań gruz i kamienie, by przestać martwić się o błotnisty grunt czy głębokie koleiny, mogące spowodować uszkodzenie podwozia samochodowego. Bez odpowiedniego rozeznania w morfologii gleby oraz przygotowania piaskowego podłoża niełatwo jednak będzie stworzyć estetyczną i trwałą, utwardzoną nawierzchnię, którą bez problemu dojedziemy do posesji, nawet mimo deszczowej pogody.
Utwardzanie drogi a prawo budowlane
Prawne aspekty prac związanych z utwardzeniem drogi dojazdowej na działkę budowlaną są uregulowane przepisami zawartymi w ustawie Prawo budowlane z dn. 7 lipca 1994 r., którą znowelizowano niespełna rok temu. Art. 29 pkt. 2 wyraźnie zaznacza, że „Pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na: [...] 5) utwardzeniu powierzchni gruntu na działkach budowlanych”.
Zapis taki nie oznacza jednak wcale, że do utwardzania drogi nie będziemy potrzebowali w określonej sytuacji zgłoszenia czy też nawet pozwolenia na budowę. Konieczność taka może zajść, jeśli prace budowlane naruszają ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a zwłaszcza pogarszają stan środowiska oraz warunki zdrowotno-sanitarne lub wprowadzić bądź zwiększyć uciążliwość dla terenów sąsiednich.
Po podjęciu decyzji o sposobie utwardzania drogi warto skonsultować swój pomysł z właściwym organem administracyjnym (zwykle jest to komórka geodezyjna w urzędzie miasta lub gminy) w celu upewnienia się, czy przeprowadzane prace budowlane muszą być formalnie zgłoszone, czy można wykonać je zgodnie z Art. 29 ustawy o Prawie budowlanym. Interpretacja taka jest ważna, bowiem utwardzenie drogi może być w określonym przypadku zakwalifikowane jako samowola budowlana, a proces jej zalegalizowania niejednokrotnie okazuje się niezwykle czasochłonny i kosztowny.
Solidny grunt kluczem do sukcesu
Kwestią priorytetową dla powodzenia utwardzenia drogi dojazdowej jest zapoznanie się ze specyfiką gruntu, z jakim mamy do czynienia w konkretnym przypadku. Najmniej skomplikowanym podziałem jest zakwalifikowanie go do podłoża twardego, charakteryzującego się dużą nośnością, lub miękkiego, w którym warstwę nośną tworzą sypki piasek lub podatne na rozmiękanie pod wpływem wilgoci ił oraz glina. Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z drugim typem nawierzchni, w związku z czym wysypanie drogi żwirem bądź tłuczniem może powodować szybkie mieszanie się materiału skalnego z gruntem, co skutkuje nieskutecznością takiego rozwiązania.
Rozwiązaniem może być zakup i ułożenie geowłókniny, polecane przy każdych pracach związanych z utwardzaniem gruntu. Geowłóknina to syntetyczna tkanina wykonana z polipropylenu albo poliestru, której włókna łączone są ze sobą mechanicznie lub termicznie. Przy budowie dróg stosuje się najczęściej geowłókninę filtracyjno-separacyjną. Jej podstawową rolą jest skuteczne oddzielenie od siebie dwóch różnych typów podłoża (np. warstwy miękkiej od utwardzonej), a także umożliwienie odprowadzania wody z zewnątrz do głębokich warstw gleby. Zastosowanie geowłókniny pozwala również na zmniejszenie ilości surowca, potrzebnego do wykonania podbudowy oraz warstwy nośnej.
Jak prawidłowo ułożyć geowłókninę? Przede wszystkim konieczne jest przeprowadzenie prac przygotowawczych – poszerzenie drogi, zdjęcie jej warstwy wierzchniej i wyrównanie podłoża, a także korytowanie, które przygotuje miejsce dla grubego materiału utwardzającego (zwykle stosuje się w tym celu gruz). Na zagęszczony, ubity grunt, stanowiący podbudowę drogi, należy ułożyć geowłókninę, na którą wysypuje się gruz. Górną warstwę wypełnia się drobnym, ozdobnym materiałem skalnym, np. tłuczniem, żwirem czy klińcem. Głównym celem takiej konstrukcji jest maksymalne wzmocnienie warstwy podbudowy, a także warstwy nośnej w taki sposób, by była ona zabezpieczona przed osiadaniem pod ciężarem własnym i pojazdów oraz wymywaniem przez wodę opadową.
Materiał utwardzający
Wydawałoby się, że najskuteczniejszym sposobem utwardzenia drogi dojazdowej jest wylanie jej asfaltem. Rozwiązanie takie wymaga jednak koordynacji z odpowiednimi urzędami, a także czasochłonnych i kosztownych prac związanych z wykonaniem projektu oraz odpowiednich warstw nośnych czy wynajmem specjalistycznych maszyn, które profesjonalnie pokryją przygotowaną drogę asfaltem. Tańszą alternatywą wydaje się pokrycie drogi nawierzchnią bitumiczną bądź prefabrykowanymi płytami betonowymi, jednak koszt takiego przedsięwzięcia również może przekroczyć domowy budżet, bowiem zakup i ułożenie 1 m2 płyty drogowej niejednokrotnie przekracza 100 złotych. Nietrudno policzyć, że pokrycie nią powierzchni drogi o długości 20 i szerokości 4 metrów będzie kosztować ok. 8 tys. złotych!
Istnieją jednak dużo tańsze, ale nie mniej trwałe sposoby samodzielnego utwardzenia drogi dojazdowej do działki i budynku mieszkalnego. Jeden z nich stanowi ułożenie kostki brukowej. W tym przypadku kluczem do sukcesu jest dobranie kostki o dużej wytrzymałości na ściskanie. Najsłabiej pod tym względem wypadają kostki betonowe i bruk klinkierowy, z kolei najtwardsze materiały to kostka wykonana z granulatu kauczukowo-silikonowego oraz kostki kamienne, które mogą wytrzymać obciążenie nawet do 160 MPa! Niezwykle istotna jest również grubość bloczków – w zależności od planowanego natężenia ruchu samochodowego, parametr ten powinien wahać się w granicach 4-6 cm. O trwałości nawierzchni z kostki decyduje przede wszystkim prawidłowe wykonanie podbudowy oraz podsypki, pełniące funkcję nośną i filtracyjną. Ich grubość powinna wynosić ok. 30-50 cm w zależności od warunków i rodzaju podłoża.
Coraz większą popularnością cieszą się również nawierzchnie z tłucznia, które są dość tanie w wykonaniu (1 tona tego surowca kosztuje ok. 30-40 złotych w zależności od grubości kamienia) oraz estetycznie się prezentują. Materiał ten nie nadaje się jednak do wykonywania nawierzchni, po której często będą poruszać się wielkogabarytowe, ciężkie samochody, ponieważ łatwo w takim wypadku o pojawienie się kolein.
Zupełną nowością przy utwardzaniu dróg jest zastosowanie geosiatek i geokrat komórkowych. Te pierwsze stosuje się do wzmocnienia podbudowy, z kolei drugie używane są m.in. do wzmacniania podłoża, budowy dróg tymczasowych i koleinowania leśnych dróg. Geosiatki to konstrukcje wykonane zwykle z polipropylenu, mające postać płaskiej kraty stabilizującej podłoże. Z kolei geokrata to konstrukcja wypukła, którą po ułożeniu na podłożu zasypuje się kruszywem. Dzięki niezakłóconej filtracji (odprowadzaniu wody w głąb gruntu) i szybkiemu przerastaniu roślinnością konstrukcje te zapewniają stabilizację podłoża oraz jego lepsze zabezpieczenie przed erozją, a co za tym idzie, mogą z powodzeniem służyć do długotrwałego utwardzania dróg.