Często możemy spotkać się z informacją, że budowa została wstrzymana ze względu na niedotrzymanie warunków bezpieczeństwa. Wznowienie takiej budowy wiąże się z dodatkowymi kosztami ze względu na opóźnienia i przesunięcia prac kolejnych ekip budowlanych. Dodatkowa praca i szukanie odpowiednich rozwiązań odbiera nam czas i energię. Jak prawidłowo zabezpieczyć siebie i ekipy budowlane?
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 03.47.401) dokładnie opisuje odległości stosowane na placu budowy, implikuje zachowania i działania na rzecz ochrony zdrowia i życia pracowników na budowie. By zapewnić bezpieczeństwo, inwestor i kierownik budowy muszą podjąć wiele kroków. Pierwszym z nich jest zawiadomienie Inspektora Pracy o rozpoczęciu budowy. Obowiązuje to wszystkie budowy trwające powyżej 30 dni roboczych przy zatrudnieniu co najmniej 20 osób. Jeśli chodzi o zagospodarowanie terenu budowy, do najważniejszych rzeczy należą:
• ogrodzenie terenu;
• oznaczenie niebezpiecznych stref i składowisk materiałów i wyrobów;
• doprowadzenie mediów (woda, energia elektryczna, kanalizacja);
• doprowadzenie oświetlenia sztucznego;
• zapewnienie wentylacji i łączności telefonicznej.
Miejsca postojowe czy ogrodzenie o wysokości 1,5 m to elementy placu bodowy, które nie mogą zostać pominięte.
Wyznaczenie drogi obowiązuje na każdym placu budowy, bez względu na jego wielkość.
Droga dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna mieć szerokość powyżej 75 cm, a dwukierunkowego – powyżej 1,2 m. Wszelkie drogi komunikacyjne znajdujące się powyżej jednego metra nad poziomem terenu powinny być zaopatrzone w balustradę składającą się z krawężnika o wysokości 15 cm i poręczy ochronnej umieszczonej na wysokości 1,1 m.
Materiały i urządzenia powinno się składować w taki sposób, aby uniknąć wywrócenia, rozsunięcia czy możliwości upadku. Nie należy opierać składowanych materiałów i układać ich na stosy wyższe niż 10 warstw lub usypywać powyżej wysokości 2 metrów. By dostać się na stos lub z niego zejść, należy posłużyć się drabiną lub schodniami.
Pracownikom na budowie należy zapewnić odpowiednie warunki socjalne i higieniczne. Na terenie placu budowy powinno się umieścić szatnię, jadalnię, umywalnię i WC. Palenie tytoniu jest zabronione w pomieszczeniach socjalnych, dlatego palarnia jest również obowiązkowa. W jadalni czy szatni powinna znajdować się odpowiednia ilość siedzeń, czy to w formie krzeseł, czy też długich ławek.
Wszelkie elementy zagrażające życiu i zdrowiu pracowników należy zabezpieczyć przed obsunięciem, przewróceniem w czasie montażu lub wznoszenia. By zapewnić bezpieczeństwo, należy również zapoznać wszystkich pracowników z przebiegiem mediów. Jest to koniecznie przez wzgląd na nietypowy i zagrażający życiu układ przewodów i rur. Niewłaściwa eksploatacja może grozić uszkodzeniami ciała, elementów zabudowań lub ryzykiem utraty życia. Sprzęt przeciwpożarowy powinien być dostępny w każdej chwili i sprawdzany zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi. Uszczerbek na zdrowiu powodować może również nieprawidłowo ustawiona wentylacja, powodująca przeziębienia. Niezastosowanie wentylacji może narażać pracowników na wdychanie toksyn w pomieszczeniach, gdzie nie usunięto szkodliwych substancji.
Bezpieczeństwo zapewniają również szczegółowe oznaczenia. Oznaczenie ciągów komunikacyjnych, obszarów niebezpiecznych, dróg ewakuacyjnych czy drzwi i bram, to podstawa do prawidłowego funkcjonowania placu budowy. Wszelkie podnośniki powinny być również oznakowane i stabilnie przymocowane do podłoża. Zabezpieczeniem ciągów komunikacyjnych powinny być pomosty robocze lub siatka, aby ograniczyć spadające przedmioty na drogi komunikacyjne. Kwestia prądu jest jedną z najważniejszych. Sytuowanie stanowisk pracy i składowisk materiałów i maszyn nie powinno odbywać się pod liniami elektroenergetycznymi. Bezpieczne odległości również określono w rozporządzeniu:
1. 3 m - dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV;
2. 5 m - dla linii o napięciu znamionowym 1 kV - 15 kV;
3. 10 m - dla linii o napięciu znamionowym 15 kV - 30 kV;
4. 15 m - dla linii o napięciu znamionowym 30 kV - 110 kV;
5. 30 m - dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV.
Wszelkie maszyny, które obecnie stoją nieużytkowane, należy prawidłowo oznaczyć, zabezpieczyć, a na noc również oświetlić. Maszyny powinny być używane w sposób opisany w instrukcji obsługi i powinna to wykonywać jedynie osoba o odpowiednich kwalifikacjach. Pojazdy powinny poruszać się po drogach szerszych o przynajmniej 1,2 m od szerokości pojazdów. Dodatkowo ciągi komunikacyjne jezdne powinny być wyposażone w prowadnice dla kół i krawężniki.
Ubrania robocze obowiązują wszystkich pracowników, nie pomijając kierownika budowy i inwestora. Obuwie ochronne to buty kryte, zapobiegające groźnym urazom w przypadku gdy na nogę spadnie przedmiot z wysokości. Do ubrań ochronnych zalicza się przede wszystkim kamizelki odblaskowe zapewniające dobrą widoczność pracownika. Obowiązkowym wyposażeniem każdego z przebywających na budowie jest kask zabezpieczający głowę.
Bez względu na złagodzenie przepisów czy większe restrykcje prawne, inwestor pamiętać powinien o jak najlepszych zabezpieczeniach zdrowia i życia pracowników. Lekceważące podejście pracodawcy może skutkować nieodwracalnymi urazami, a zbagatelizowanie niebezpieczeństw może prowadzić do wielu skutków prawnych. Dlatego też pracownik obawiający się o własne zdrowie i życie może odmówić wykonywania czynności służbowych, jeśli będzie to naruszać jego bezpieczeństwo.
