Temat projektowania mieszkań dla osób niepełnosprawnych jest bardzo rozległy, a projekty niejednokrotnie odbiegają od wymagań. Dlatego też projektując taką przestrzeń należy pamiętać o kilku bardzo ważnych kwestiach.
Wymiary samego wózka inwalidzkiego
Zaczynając zatem od korytarza, przechodząc przez salon do kuchni, kończąc na łazience i sypialni, należy pamiętać, że pierwszą najważniejszą kwestią są wymiary wózka inwalidzkiego, ponieważ wszystko w pomieszczeniach będzie zależne właśnie od niego. Standardowy wózek inwalidzki ma 80-100 cm szerokości oraz 125-130 cm długości. Dodatkowo do komfortowego obrotu o 360 stopni potrzebuje koła o średnicy min. 150 cm. Osoba siedząca na wózku będzie też dużo niższa, a jej średnia wysokość to 130-150 cm. Trzeba, również zwrócić uwagę na to, że ma ograniczone pole sięgania po otaczające ją przedmioty. Zasięg ten po wychyleniu do przodu będzie sięgał ok. 90 cm. Istotnym jest, by po wejściu do projektowanego mieszkania zwrócić uwagę na wysokość progów oraz poziom podłogi i dodatkowe schodki np. na balkon. Bardzo ważną kwestią jest również stolarka drzwiowa, która nie może mieć mniej jak 100 cm szerokości. Inną sprawą jest zaprojektowanie na odpowiedniej wysokości wszelakich włączników np. światła, alarmu. Korytarz powinien być tak zaprojektowany by osoba, która siedzi na wózku mogła swobodnie obrócić się, odłożyć na półkę klucze oraz odwiesić ubranie wierzchnie do szafy. Meble stałe powinny posiadać podwyższone cofnięte cokoły, a wieszaki czy lustra winny być obniżone do wysokości ok. 150 cm.
Zaprojektowanie kuchni i łazienki tak aby stały się przede wszystkim bezpieczne a jednocześnie przyjazne osobom niepełnosprawnym nie jest w cale takie trudne. Wiele firm ma w swojej ofercie dedykowane meble czy dodatki do wyposażenia wnętrz (np. firmy KOŁO, DISPEL, GLOBALSANIT, INNOW, studio mebli POŁYSK I MAT, itp.) Osoby z dysfunkcjami ruchowymi będą szukały dodatkowych punktów oparcia. W kuchni najważniejsze jest dostosowanie blatów roboczych i sprzętów AGD do wysokości osoby niepełnosprawnej oraz zastosowanie podwyższonych cofniętych cokołów. Solidnie zamontowana zabudowa kuchenna, nie może mieć kantów, o które można zaczepić ubraniem lub się zranić np. zaokrąglone krawędzie blatów roboczych czy stołu. Materiał z którego zostanie wykonana, powinien mieć zwiększoną odporność na zniszczenia czy pęknięcia. Konstrukcja mebli powinna wytrzymać gwałtowny nacisk całej masy ciała człowieka np. podczas zasłabnięcia. Projektując ciąg kuchenny, trzeba pamiętać aby jego linia nie miała załamań i występów utrudniających osobie na wózku przesuwanie naczyń przygotowywanie posiłków. Najlepiej jak najbliżej wejścia stoi lodówka, dalej zlewozmywak, a tuż po nim sprzęty do gotowania. Niską lodówkę należy ustawić na podwyższeniu, dzięki temu osoba siedząca na wózku będzie mogła swobodnie korzystać z dolnych półek. Kuchenkę gazową zamienić na płytę elektryczną czy indukcyjną, a piekarnik umieścić na wysokości 40 cm od podłogi, podobnie ze zmywarką, by było łatwiej włożyć do niej naczynia. Świetnym pomysłem są mobilne szafki na kółkach, oraz półki zastąpione wysuwanymi koszykami. Obniżone szafki górne oraz wystarczająco dużo miejsca do obrotu wózka (średnica koła 150 cm) sprawią, że praca w kuchni będzie bardziej komfortowa.
-„Właściwie zaprojektowane wnętrza (mieszkań, powierzchni użyteczności publicznej itp.) dopasowane do osób poruszających się na wózkach inwalidzkich to często większa szansa na normalne życie – społeczne i zawodowe. Warto o tym pamiętać, również w kontekście zmian demograficznych jakie zachodzą w naszym kraju” – mówi dr Krzysztof Kubiak, socjolog, PR manager Dormax Design. W łazience najlepsza jest kabina prysznicowa. Brodzik powinien być licowany z posadzką (wmontowany w posadzkę), tak aby był na równi z podłogą. Dzięki temu użytkownicy będą mieli zapewniony swobodny dostęp, a potknięcie nie będzie możliwe. Należy również pamiętać o antypoślizgowym dnie oraz specjalnym zamontowanym do ściany lub mobilnym krześle. Wanny natomiast są potrzebne gdy konieczne staje się zażywanie kąpieli leczniczych, by umożliwić zatem osobie niepełnosprawnej wychodzenie i wchodzenie, należy zamontować przy wannie schodki lub drabinkę oraz poręcze. Gdy kąpiący porusza się na wózku potrzebny będzie podnośnik, który przetransportuje go do wanny. Krzesełko kąpielowe w tym wypadku również będzie potrzebne.
Toalety i deski sedesowe dla niepełnosprawnych w przedniej swojej części, kształtem zbliżone są do podkowy. Należy również pamiętać zamontowaniu uchwytów przy umywalce oraz odpowiedniej baterii np. tzw. łokciowej. Przystosowanie gotowego mieszkania do osoby niepełnosprawnej jest dużo trudniejsze i bardziej czasochłonne niż kupno nowego. Coraz częściej jednak spotyka się, że deweloperzy wychodzą naprzeciwko oczekiwaniom potencjalnych lokatorów. Miejmy nadzieję, że mieszkania przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych będą w przyszłości o wiele bardziej powszechnie dostępne.