Według wymogów zapisanych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2010/31/ z dnia 19 maja 2010 r. „W sprawie charakterystyki energetycznej budynków”:
a) do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki będą budynkami o niemal zerowym zużyciu energii; oraz
b) po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością będą budynkami o niemal zerowym zużyciu energii.”
Oznacza to, że projektanci, wykonawcy i klienci muszą przyzwyczaić się do projektowania i wykonywania domów energooszczędnych i pasywnych. Budownictwo to wiąże się z nowymi rozwiązaniami materiałowymi i konstrukcyjnymi. Przegrody pionowe, jakimi są ściany zewnętrzne budynku, stanowią główny element ochrony przed warunkami atmosferycznymi. Wbrew pozorom, dobre wyniki przenikalności ciepła można osiągnąć stawiając na inwestycję w ścianę dwuwarstwową.
Ściany jednowarstwowe
Obecnie najczęściej budowane z keramzytobetonu lub betonu komórkowego, murowane na cienkowarstwowe zaprawy klejowe. Precyzja wykonania takich ścian i stosunkowo wysoka przepuszczalność ciepła przy małej szerokości ściany stanowczo zniechęcają do stosowania tego typu rozwiązania. By współczynnik przenikania ciepła był na poziomie porównywalnym z poziomem przy ścianach dwuwarstwowych, należy użyć prawie dwukrotnie grubszej warstwy nośnej. Należy posiadać znaczne doświadczenie, jeśli chodzi o stawianie takich ścian, gdyż bardzo łatwo o stworzenie dużych mostków cieplnych. Dodatkową wadą tego typu ścian jest wymiar ekonomiczny: do ściany jednowarstwowej fundamenty powinny być zdecydowanie szersze niż do ściany dwu- czy trójwarstwowej, a to ciągnie za sobą dodatkowe koszty.
Ściany dwuwarstwowe
Nie potrzeba dużego wysiłku, by otrzymać naprawdę niski współczynnik przenikania ciepła U odpowiadający standardom domów energooszczędnych i pasywnych w przypadku ścian dwuwarstwowych. Możliwość zastosowania odpowiednio grubej warstwy wełny lub styropianu ograniczona jest jedynie długością kołków montażowych. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie 30-centymetrowej ściany z betonu komórkowego klasy 350 i termoizolacji o grubości 15 cm. Na ocieplenie tego rodzaju ściany są dwie metody: lekka sucha i lekka mokra. Metoda lekka mokra polega na zamocowaniu płyt styropianowych o grubości około 12 cm za pomocą zaprawy klejowej lub łączników z tworzywa. Metoda lekka sucha polega na przytwierdzeniu do ściany drewnianego rusztu i umieszczeniu na nim wełny mineralnej i pozwala na znaczne zwiększenie grubości w porównaniu z zastosowaniem metody lekkiej mokrej. Niezaprzeczalną zaletą tej metody jest fakt, że nawet gdy w warstwie nośnej wystąpią mostki termiczne, warstwa ocieplenia skutecznie je eliminuje.
Ściana trójwarstwowa
Ten rodzaj przegrody poziomej jest najbardziej skomplikowanym i czasochłonnym. Odpowiednie dopasowanie materiałów, jak i sam pomysł na jej zastosowanie musi pojawić się już w chwili rozpoczęcia prac projektowych. Ściana trójwarstwowa wymaga bowiem poszerzonych fundamentów. Ściana trójwarstwowa składa się z trzech elementów: warstwa nośna - najczęściej z pustaków ceramicznych, warstwa izolacyjna - najczęściej z wełny mineralnej oraz warstwa osłonowa - najczęściej z cegły klinkierowej lub licowej.
Jeśli chodzi o funkcjonalność, to każda z warstw tej ściany pełni odrębną funkcję: warstwa nośna przenosi obciążenia, warstwa izolacyjna pozwala na ograniczenie strat ciepła, a warstwa osłonowa chroni przed uszkodzeniami i zapewnia idealny wygląd. Nietypowym rodzajem ściany trójwarstwowej jest ściana ze szczeliną powietrzną. Przy takim rozwiązaniu układ warstw jest następujący: warstwa nośna, warstwa ocieplenia, pustka powietrzna z kotwami mocującymi i warstwa osłonowa. Stosuje się ją w przypadku wełny mineralnej, by zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza. Ilość kotew zatwierdza projektant, choć można przyjąć zastosowanie 5 kotew na 1 m2. Niezwykle ważne jest zastosowanie krążków dociskowych. Mają dwie ważne funkcje: dociskanie warstwy ocieplenia i odprowadzanie skroplin pary wodnej z pustki powietrznej. Dobrze, gdy szczelina jest otwarta od góry i od dołu. Zapewnia to stałe krążenie powietrza i ucieczkę pary wodnej.
Wybór
By wybrać odpowiednią ścianę, warto zawczasu zastanowić się nad wyborem ogrzewania i technologii, w jakiej chcemy nasz dom wybudować. Jeśli chodzi o budownictwo tradycyjne, to nie ma większych ograniczeń co do rodzaju ściany zewnętrznej. W przypadku domów energooszczędnych i pasywnych ściana jednowarstwowa nie spełnia wymogów i nie stosuje się jej. Wyboru można dokonać spośród dwóch pozostałych rozwiązań.
W tabeli przedstawiono zakres wymaganego współczynnika przenikania ciepła U dla różnych typów budynków. Bez względu na zastosowaną metodę i materiały, należy pamiętać, by wykonać ścianę zgodnie z wymaganiami i sztuką budowlaną. Według budowlanego powiedzenia: „sucha ściana to ciepła ściana”, nie należy spieszyć się z kolejnymi warstwami.