Przeprowadzone przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) w styczniu br. badanie rynku jednoznacznie wskazuje na duży przyrost rynku pomp ciepła. W stosunku do roku poprzedniego, w roku 2013 w Polsce sprzedało się o około 20 % więcej pomp ciepła. Z badań wynika, że coraz częściej inwestorzy są przekonani o słuszności wyboru pompy ciepła jako systemu grzewczego. Z pewnością świadomość, iż chronimy środowisko naturalne ma znaczenie, jednak dla inwestora, który buduje lub modernizuje swój dom, ważniejsza będzie analiza ekonomiczna. A ta nie pozostawia wątpliwości - korzyści płynące z pompy ciepła wymieniać możemy bardzo długo. Oszczędzamy już na etapie zakupu działki, gdyż pompa ciepła nie wymaga zakupu działki uzbrojonej. Poczynimy oszczędności, budując dom, gdyż nie będzie wymagał wykonania komina oraz osobnego pomieszczenia - kotłowni. Nie będzie potrzeby składowania opału, zbiorników na olej czy propan-butan. I na koniec, oczywiście korzyści niematerialne – nikt z mieszkańców nie zostanie „palaczem”, gdyż pompa ciepła jest urządzeniem bezobsługowym. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż mamy coraz więcej doświadczonych instalatorów potrafiących poprawnie zaprojektować i wykonać instalację z pompą ciepła.
Według PORTPC, na popularności w ostatnim czasie zdecydowanie zyskują powietrzne pompy ciepła. Ich przyrost w stosunku do roku ubiegłego wynosi około 26%. To zaskakująco dużo. Tym bardziej w świetle panującej powszechnie opinii, że pompy ciepła powietrze/woda są wyborem nieopłacalnym i nieodpowiednim do ogrzewania domu. Jak wskazują badania - opinii zupełnie nieuzasadnionej. Po krótce przypomnijmy jak działa pompa ciepła. Najczęściej montowaną pompą ciepła jest pompa sprężarkowa. W jej obiegu krąży czynnik roboczy, który przejmuje energię słoneczną (np. z powietrza), a następnie w parowniku przechodzi ze stanu płynnego w gazowy. W wyniku sprężania, wzrost ciśnienia powoduje wzrost temperatury, a ciepło oddawane jest naszej instalacji grzewczej. Czynnik powraca do ciekłej formy, a jako, że wszystko odbywa się w zamkniętym systemie – cykl się powtarza. Naturalnie, by proces był możliwy, niezbędne jest dostarczenie energii elektrycznej do napędzania sprężarki, lecz około trzech czwartych energii potrzebnej do celów grzewczych, pompy ciepła pobierają ze środowiska naturalnego. O tym, ile energii elektrycznej jest niezbędne, by pompa ciepła dostarczyła wymaganą ilość ciepła informuje współczynnik wydajności COP ( z ang. Coefficient of Performance). Jest to stosunek ilości energii dostarczonej do pompy ciepła do ilości energii przez nią zużytej. COP pompy ciepła o mocy grzewczej 9,9 kW i poborze mocy elektrycznej 2,2 kW będzie wynosić 4,5. Oznacza to, że pompa zużyje 2,2 kW energii elektrycznej aby uzyskać 4,5 kW ciepła. Im wyższy zatem udział energii z dolnego źródła, tym wyższy współczynnik efektywności. I tu najczęściej inwestor zaczyna wątpić w niezawodność systemu pompy powietrznej. Faktem jest, że w porównaniu do pompy czerpiącej ciepło gruntu sytuacja pompy powietrznej jest niekorzystna. W momencie gdy zapotrzebowanie na ciepło jest największe i najbardziej eksploatujemy urządzenie, temperatury na zewnątrz są akurat najniższe i sprawność pompy ciepła spada. Jednak porównanie analizy kosztów inwestycyjno-eksploatacyjnych pompy ciepła powietrze/woda w porównaniu do pompy glikol/woda może zaskoczyć.
Dla domu jednorodzinnego ok 160m2 , zlokalizowanego w Warszawie, koszt instalacji gruntowej pompy ciepła o mocy grzewczej ok 8kW z kolektorem pionowym waha się w przedziale 45000-50000 zł netto. Dla takiego samego obiektu koszt instalacji pompy powietrze/woda wyniesie pomiędzy 35000-40000 zł netto. Kwota jest niższa, gdyż płacimy jedynie za urządzenie i jego montaż. Roczny koszt pracy pompy gruntowej (cały czas mówimy o obiekcie 160m2) wynosi około 1500-1800zł, natomiast praca pompy zasilanej powietrzem to rachunki w wysokości 1900-2400zł. Należy jednak pamiętać, że oprócz samej analizy ekonomicznej, na ostateczną decyzję powinny mieć także wpływ inne czynniki. I może się okazać, że to właśnie one przeważą szalę na korzyść pompy powietrze/woda. Powietrzne pompy ciepła są doskonałym rozwiązaniem, gdy powierzchnia działki jest zbyt mała dla wykonania poziomego wymiennika gruntowego bądź charakteryzuje się niewłaściwymi warunkami geologicznymi do wykonania odwiertów pionowych. Zdarza się także, że decyzja o zastosowaniu pompy ciepła pojawia się na etapie, gdy przestrzeń wokół domu jest już zagospodarowana. Wybór powietrznej pompy jest także najlepszym rozwiązaniem, jeśli będzie ona wspomagała istniejącą już instalację grzewczą zasilaną gazem płynnym lub olejem opałowym. Decydując się na pompę powietrzną, do wyboru mamy modele typu monoblok (komponenty znajdują się w jednej obudowie) oraz typu split (składające się z dwóch części). Przy monoblokach wybrać możemy instalację wewnętrzną lub zewnętrzną. Przy wewnętrznej zarówno pompa, jak i zasobnik na ciepłą wodę ustawiane są w domu, a do pomieszczenia, w którym się znajdują, prowadzone się kanały wentylacyjne. Jednym kanałem pompa pobiera powietrze z zewnątrz, by drugim usunąć je po odebraniu od niego ciepła. Zaletą tego rozwiązania jest estetyczny wygląd, więc pompa może stać np. w kuchni. Jedyne, co widzimy na zewnątrz budynku, to kratki.
Pompa zewnętrzna w całości montowana jest na zewnątrz budynku. Do budynku prowadzi się rury, które łączą się z instalacją grzewczą i zasobnikiem na ciepłą wodę znajdującym się w domu. Z uwagi na hałas powstający w trakcie pracy pompy, warto ją montować z dala od sypialni. Nie należy odsuwać jej jednak zbyt daleko, by nie tworzyć niepotrzebnych strat ciepła do otoczenia. Pompę należy posadowić na fundamencie, pamiętając o odprowadzeniu wody, która może się skraplać. Istotne jest również to, by powietrze, które usuwa pompa, płynęło w odpowiednim kierunku, zgodnym z różą wiatru i koniecznie niebezpośrednio w stronę ściany domu. W urządzeniu typu split natomiast jednostka zewnętrzna montowana jest na zewnętrznej ścianie elewacji lub posadowiona na podłożu, zaś wewnętrzna - montowana w domu. W przypadku monobloków, instalator nie musi posiadać uprawnień chłodniczych – montuje on jednostkę zewnętrzną zawierającą moduł chłodniczy fabrycznie napełniony czynnikiem chłodniczym. Inaczej ma się sprawa przy pompach typu split. Tu mamy do czynienia z dwoma lub trzema jednostkami połączonymi systemem rur z czynnikiem chłodniczym, więc uprawnienia chłodnicze są niezbędne. Wybór i wykonawstwo systemu grzewczego z pompą ciepła warto powierzyć specjalistom od pomp ciepła. Przy wyborze samej marki pompy ciepła typu powietrze/woda należy przede wszystkim zwrócić uwagę na jej wydajność. W kolejnych etapach sprawdźmy, czy jest przystosowana do wybranej instalacji i rodzaju systemu grzewczego, jaki ma system sterowania i możliwości automatyki. Dzięki dodatkowym funkcjom, niektóre pompy ciepła mają możliwość chłodzenia lub sterowania przez Internet. Koniecznie pytajmy o opiekę serwisową oraz pogwarancyjną i wybierajmy jak najdłuższy czas trwania standardowej gwarancji.