Chociaż o prawidłowej wentylacji budynku powiedziano już chyba wszystko, inwestorzy nadal często nie zdają sobie sprawy z wagi tego elementu. Widoczne jest to zwłaszcza w przypadku nowych, energooszczędnych domów, gdzie niebywała szczelność jest priorytetem. Ma to swoje zalety w postaci ciepłego, taniego w eksploatacji domu, ale z drugiej strony sprawia, że wentylacja grawitacyjna nie jest w stanie odprowadzić całej wilgoci i zanieczyszczeń. Dlatego właśnie w nowym budownictwie zaleca się stosowanie wentylacji mechanicznej, której niezbędnym elementem jest wentylator dachowy.
Najtańszym wariantem jest mechaniczna wentylacja wywiewna, gdzie ruch powietrza wymusza centrala wentylacyjna, z kolei świeże powietrze dostaje się do domu przez zamontowane w ścianach i oknach nawiewniki. Jej rozbudowanym wariantem jest wentylacja nawiewno-wywiewna – różnica między nią a pierwszym typem polega na multifunkcjonalności wentylatorów, które mają za zadanie nie tylko odprowadzać powietrze na zewnątrz, ale też dostarczać je do wewnątrz. Jaka jest rola w tych systemach wentylatorów dachowych?
Wentylator dachowy – co to jest?
Wentylatory dachowe są urządzeniami integrowanymi z wyciągowym systemem wentylacji w budynku. Ich podstawowym zadaniem jest poprawa ciągu powietrza oraz skuteczniejsze odprowadzanie na zewnątrz zanieczyszczonego powietrza. Mogą one stanowić zarówno uzupełnienie wentylacji nawiewnej, nawiewno-wywiewnej lub systemu hybrydowego (połączenie wentylacji mechanicznej oraz grawitacyjnej), a po ich wyłączeniu jest w stanie pracować jako samodzielne urządzenie zapewniające obieg powietrza. Wentylator dachowy może stanowić wartościowe wsparcie zwłaszcza przy usuwaniu nadmiernej wilgoci z łazienki albo oparów i zanieczyszczeń z kuchni.
Ze względu na sposób montażu, wyróżnia się trzy zasadnicze typy wentylatorów dachowych: połaciowy, kominowy i stożkowy. Można je montować na dachach płaskich i skośnych – w tym drugim przypadku do prawidłowej instalacji oraz działania urządzenia niezbędny będzie zakup specjalnej podstawy dachowej.
Jaki wentylator wybrać?
Stojąc przed wyborem najlepszego wentylatora dachowego, należy zwrócić uwagę na szereg parametrów urządzenia, takich jak jego sprawność (określona w karcie technicznej znakiem ή [%]), prędkość wirnika, moc silnika, moc właściwą wentylatorów, ciśnienie czy strumień objętości powietrza. Powinny być one dopasowane do warunków, w jakich będzie pracował sprzęt, takich jak: temperatura i stopień zanieczyszczenia odprowadzanego powietrza, prędkość wymiany, a także poziom hałasu, który wpływa na komfort domowników. Najcichszą pracę zapewnią wentylatory wyposażone w silnik zasilany prądem stałym, który nie tylko okaże się najbardziej korzystny pod względem głośności pracy, ale również jest niedrogi w eksploatacji – modele tego typu, zaliczane do urządzeń przyjaznych środowisku, zużywają o połowę mniej energii, niż standardowe warianty bazujące na prądzie zmiennym.
Znając miejsce montażu, charakterystykę odprowadzanego powietrza czy wreszcie pożądaną prędkość oczyszczania atmosfery w konkretnym pomieszczeniu, należy zwrócić uwagę na modele do pomieszczeń o niskim stopniu zanieczyszczenia powietrza. Gdy chcemy, aby wentylator odprowadzał przede wszystkim kuchenne opary, lepiej zdecydować się na sprzęt odporny na wysoką temperaturę, tłuszcz, a nawet kwasoodporny, co zapewni efektywniejszą pracę, bezawaryjność oraz wydłuży żywotność urządzenia.
Ważnym parametrem jest także sposób wyrzutu spalin na zewnątrz. Pod tym kątem wentylatory dachowe dzielą się na te z wyrzutem pionowym i poziomym. Pierwsze zalecane są do odprowadzania powietrza silnie zanieczyszczonego tłuszczem i parą wodną (są stworzone do montażu np. nad okapami kuchennymi), które – w długotrwałym kontakcie z pokrywą dachową – mogą powodować jej zabrudzenie czy wypaczenia. W innym przypadku można zdecydować się na model z wyrzutem poziomym, mającym bardziej uniwersalne zastosowanie zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i przemysłowych.
Wentylator dachowy a polskie prawodawstwo
Dobór, sposób montażu i eksploatacja wentylatorów dachowych nie są zupełnie dowolne – by uniknąć problemów prawnych, należy znać podstawowe założenia obowiązujących norm technicznych i ustaw, regulujących te kwestie. Przy instalacji warto pamiętać, że urządzenie powinno być usytuowane w taki sposób, by umożliwić doń łatwy dostęp osobom zajmującym się kontrolą i konserwacją. Podłączenie do prądu powinien wykonać uprawniony do tego elektryk.
Wentylatory pracujące jako wyrzutnie powietrza powinny być chronione przed podmuchami wiatru czy deszczem, które mogą powodować ich niewłaściwą pracę. Ważne jest też ulokowanie wentylatora w taki sposób, by nie wywierał szkodliwego wpływu na budynek ani ludzi. Stąd też należy umieść go min. 3 metry od krawędzi dachu, pod którą znajdują się okna, a także w odległości min. 3 metrów od okna dachowego, by zanieczyszczenia nie dostawały się z powrotem do wnętrza budynku.
Prawodawstwo reguluje również usytuowanie wentylatora dachowego względem czerpni powietrza. W przypadku urządzenia z wyrzutem pionowym odległość między sprzętami nie powinna być mniejsza niż 6 metrów, a w przypadku wyrzutni poziomej – mniejsza niż 10 metrów. Dodatkowo wyrzutnia powinna być zamontowana min. 1 metr wyżej niż czerpnia, co ma zminimalizować ryzyko mieszania się czystego i wyprowadzonego z budynku powietrza.